Zwykle temat dwujęzyczności dotyczy dzieci rodziców pochodzących z dwóch różnych krajów. Badacze szacują, że najwięcej osób dwujęzycznych zna parę językową angielski i hiszpański. Innych naprawdę dwujęzycznych osób jest naprawdę niewiele, ponieważ płynna lub dobra znajomość drugiego języka nie oznacza bycia osobą dwujęzyczną.
Czym jest dwujęzyczność?
Według definicji Słownika Języka Polskiego: „dwujęzyczność, to posługiwanie się przez grupę społeczną lub jednostkę równorzędnie 2 językami w mowie i piśmie”. Natomiast w najprostszym ujęciu za dwujęzyczność uważamy praktyczne posługiwanie się dwoma językami, stąd o osobach, które uczą się dwóch języków równolegle często mówimy, że są dwujęzyczne, co nie dość ściśle odpowiada definicji dwujęzyczności.
Należy bowiem odróżnić dwujęzyczność od posiadanych kompetencji językowych przyswojonych poprzez naukę nastawioną na zdobycie umiejętności komunikacyjnych obcego języka takich jak kursy językowe.
Zjawisko dwujęzyczności pojawia się najczęściej, gdy rodzice dziecka są z różnych obszarów językowych i każdy z nich posługuje się innym językiem jako pierwszym oraz gdy rodzice dziecka posługują się tym samym językiem, ale zamieszkują w kraju, w którym obowiązkowa edukacja i komunikacja z otoczeniem odbywa się w języku dla nich obcym. Dla dziecka dwujęzycznego obydwa języki mają równorzędny status.
Zalety dwujęzyczności
Mówi się, że dwujęzyczne dzieci są bardziej pewne siebie, zaradne i posiadają bujniejszą wyobraźnię. Poza tym udowodniono, że dwujęzyczność wpływa też pozytywnie na pamięć i mózg. Inne zalety dwujęzyczności to:
- otwartość, chęć poszerzania horyzontów, szacunek do innych kultur,
- łatwość podróżowania,
- zachowanie sprawności umysłowej do późnego wieku,
- lepszy start do kariery zawodowej,
- możliwość podejmowania nauki czy pracy za granicą,
- większa łatwość uczenia się kolejnych języków obcych,
- najczęściej lepsze wyniki w nauce,
- umiejętność większej koncentracji,
- opóźnienie choroby Alzheimera.
Czy dwujęzyczność nabyć można tylko w dzieciństwie?
Nabywając język później, również możemy stać się osobą dwujęzyczną. By jednak mówić o faktycznej dwujęzyczności, powinniśmy wziąć pod uwagę zarówno wychowania, jak i edukacji, gdyż tylko nabyte kompetencje oraz umiejętności w obu tych aspektach decydują o pełnej dwujęzyczności.
O całkowitej dwujęzyczności możemy mówić dopiero wtedy, gdy osoba płynnie i bez problemu balansuje pomiędzy tymi rejestrami w obu językach i intuicyjnie oraz nieświadomie przechodzi z jednego sposobu komunikacji do drugiego. W innym wypadku możemy mówić najwyżej o zaawansowanej znajomości języka.
Dwujęzyczność fakty i mity
Umiejętność posługiwania się dwoma językami łączy się z szeregiem przesądów. Gdy osoby dwujęzyczne mieszają czasami języki, niektórym osobom może zdawać się, że nie są w stanie ich rozróżnić. Niekiedy problemem są w tym wypadku zakłócenia, wynikające z tego, że słowa lub gramatyka z jednego języka przenikają do drugiego języka. Najczęściej jednak mieszanie języków w rozmowie osób dwujęzycznych jest powszechne i świadome. Wiele wyrażeń lepiej wyraża się za pomocą jednego języka, a tłumaczenie na inny język nie oddaje prawdziwego kontekstu problemu. Natomiast większość osób dwujęzycznych może bez trudu myśleć w obu tych językach.
Istnieje niesłuszny pogląd, że dzieci dwujęzyczne zaczynają później mówić. Jest to nieprawda, gdyż pierwsze słowa dwujęzyczne dzieci wymawiają w tym samym czasie, co jednojęzyczne. Natomiast dwujęzyczny maluch może mieszać pewne słowa z jednego języka z częściami wyrazów z innego języka. Chociaż może to utrudnić innym zrozumienie dziecka, nie jest to skutkiem nieprawidłowego lub opóźnionego rozwoju.
Mitem jest również twierdzenie, że mówienie do dziecka w dwóch językach powoduje zaburzenia mowy. Problemy z mową bowiem tak samo często pojawiają się również u dzieci mówiących tylko w jednym języku. Nieprawdą jest również, że nauka drugiego języka powoduje utratę biegłości w ojczystym.
Natomiast prawdą jest, co potwierdzają również osoby dwujęzyczne, że ich osobowość różni się trochę w zależności od języka, którym się posługują. Jest to głównie związane z różnicami kulturowymi, które są mocno związane z konkretnym językiem.
